Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000 θεσπίστηκε το 1992 από την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ «για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας», αναγνωρίζοντας ότι οι έντονοι ρυθμοί ανάπτυξης οδηγούσαν στην εξαφάνιση σπάνιων ειδών και σε όλη την Ευρώπη.
© Ναταλία Καλεβρά/WWF Ελλάς
Η δημιουργία του Δικτύου αποτέλεσε μια νέα προσέγγιση στον προσπάθεια προστασίας και διατήρησης του φυσικού πλούτου της Ευρώπης, μέσα από την δημιουργία Προστατευόμενων Περιοχών. Κάθε κράτος μέλος καλείται να τις αντιμετωπίσει ως ένα εθνικό δίκτυο σχεδιάζοντας μια ενιαία στρατηγική για την προστασία και ανάδειξη των ιδιαίτερων οικολογικών χαρακτηριστικών τους, εφαρμόζοντας ειδικά διαχειριστικά μέτρα που θα εξασφαλίζουν την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης.
Οι περιοχές χωρίζονται στις «Ζώνες Ειδικής Προστασίας» (Οδηγία 79/409/ΕΟΚ) και στους «Τόπους Κοινοτικής Σημασίας» (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ) και η υποχρέωση προστασίας και διαχείρισής τους ορίζεται από το ευρωπαϊκό δίκαιο (Οδηγία για τους οικοτόπους 92/43/ΕΟΚ & Οδηγία για τα άγρια πτηνά 2009/147/ΕΟΚ).
Στην Ελλάδα, συμπεριλαμβάνονται στο εθνικό σύστημα προστατευόμενων περιοχών όπως έχει οριστεί από τον νόμο 3937/2011. Πρόκειται για περιοχές που συνδυάζουν την ομορφιά της φύσης με την ποιότητα, τον τουρισμό, την παράδοση και τον πολιτισμό. Συνολικά είναι στο δίκτυο 419 περιοχές με έκταση καλύπτοντας περίπου το 27% της χερσαίας επιφάνειας της χώρας. Οι 239 από αυτές ανήκουν στους «Τόπους Κοινοτικής Σημασίας» και οι 202 στις «Ζώνες Ειδικής Προστασίας».
Η Γυάρος και η θαλάσσια περιοχή γύρω από το νησί σε ακτίνα 3 ναυτικών μιλίων εντάχτηκε στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000 το 2011, τόσο σαν «Τόπος Κοινοτικής Σημασίας» όσο και σαν «Ζώνη Ειδικής Προστασίας» με τον κωδικό GR 4220033.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι στις περιοχές Νatura 2000 δεν απαγορεύονται οι ανθρώπινες δραστηριότητες, στόχος είναι η εφαρμογή ειδικών μέτρων διαχείρισης που θα εξασφαλίζουν ότι τα σπάνια είδη και οι σημαντικοί οικότοποι θα παραμείνουν σε καλή κατάσταση, αλλά και οι ανθρώπινες δραστηριότητες θα υλοποιούνται με ένα βιώσιμο τρόπο επιτυγχάνοντας την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης. Η εξασφάλιση της τήρησης των κανόνων είναι και ο στόχος για την ευρύτερη περιοχή της Γυάρου και το Πρόγραμμα «ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE» θα φέρει την ομάδα του ένα βήμα πιο κοντά σε αυτή την επιτυχία !